دوره باکتری شناسی پزشکی

میکروب شناسی پزشکی

میکروب شناسی یا علم میکروبیولوژی به دلیل داشتن نقش موثر در تشخیص و کنترل و درمان بیماری های عفونی، خود را به عنوان یکی از بخش های مهم گروه پزشکی مطرح نموده و راهگشای پیشرفت علم پزشکی است. با گسترش میکروبیولوژی پزشکی انسان توانسته به پیشگیری، کنترل و درمان بسیاری از بیماری‌های مرگبار عفونی کمک کند.

در تمام دنیا مردم چشم‌انتظار یافتن راهی از طریق میکروبیولوژی، برای نجات انسان از چنگال بیماری‌های عفونی جدید مانند کرونا‌‌ هستند. هدف این رشته شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل جنبه‌های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و ژنتیکی مختلف مربوط به آن‌ها و همچنین اثراتی است که بر روی زندگی ما انسان‌ها یا جانوران دیگر می‌گذارند.

این میکروارگانیسم‌ها نقش‌های حیاتی در حفظ سلامت انسان ایفا می‌کنند، از جمله کمک به هضم غذا، تقویت سیستم ایمنی، تولید ویتامین‌ها و محافظت در برابرباکتریهای بیماری‌زا. درک عمیق‌تر از میکروبیوم انسانی و آشنایی با انواع میکروارگانیسمها به دانشجویان کمک می‌کند تا ارتباطات پیچیده بین این میکروارگانیسم‌ها و وضعیت‌های سلامتی مختلف را شناسایی کنند و در نتیجه، به توسعه روش‌های جدید درمانی و پیشگیری از بیماری‌ها منجر شود. در این بخش از کارگاه دانش جویان با رشته های اکولوژی، اپیدمیولوژی، صنایع غذایی، زیست شناسی محیطی، تخصص داخلی، تغذیه و سایر علوم مرتبط آشنا میشوند.

در  کارگاه میکروب شناسی پزشکی دانشجویان و محققین با تاریخچه این علم آشنا میگردند. همچنین با  نقش میکروارگانیسمها در چرخه زندگی و سلامت و اهمیت آموزش روشهای پیشگیری، تشخیص ودرمان آشنا میشوید.

علم میکروبیولوژی پزشکی  با داشتن نقش موثر در تشخیص ، پیشگیری، کنترل و درمان بیماری های عفونی، خود را به عنوان یکی از بخش های مهم گروه پزشکی مطرح نموده است.

با اینکه در گذشته بیماری های میکروبی به عنوان اصلی ترین عامل مرگ و میر شناخته می شدند ولی با گذشت زمان و علیرغم پیشرفت علم پزشکی نه تنها از اهمیت این بیماری های عفونی کاسته نشده است بلکه با ظهور بیماری های جدید ویروسی مانند HIV و SARS و همچنین باکتریهای کشنده مقاوم به چندین دارو بر اهمیت این رشته افزوده شده است.

علم میکروبیولوژی به عنوان یک علم بین رشته ای در زمینه های مختلف من جمله پزشکی، غذا، دارو، کشاورزی، خاک و صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است وآنچه این رشته علوم پایه را منحصر بفرد میکند، امکان پذیرنبودن ادامه حیات انسان بدون وجود میکروب ها می باشد.

از طرفی با پیشرفت بیشتر علم میکروبیولوژی، روشهای نوین درمان بسیاری از بیماری ها مشخص شده و انسان به شکل وسیع تری می تواند از این موجودات زنده میکروسکوپی در زمینه تولید بیشتر غذا، دارو و مواد صنعتی بهره برداری نماید.

همچنین با یادگیری نحوه تشخیص و کنترل این باکتری ها، میتوانیم  به پیشگیری از بیماری‌های عفونی و توسعه آنتی بیوتیکهای جدید کمک نماییم.

در بخش صنعتی، میکروبیولوژی نقش کلیدی در تولید مواد غذایی، سوخت‌های زیستی، و محصولات شیمیایی ایفا می‌کند. فرآیندهای تخمیر، تولید آنزیم‌ها، داروهای نوترکیب و بهره گیری از میکروب‌ها برای تصفیه فاضلاب بخشی از کاربردهای علم میکروبیولوژی در صنعت می باشد. شناخت کاربری میکروبیولوژی در صنعت نه تنها به شما کمک می‌کند تا در صنایع غذایی و دارویی موفق باشید، بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک خواهد کرد.

دوره کارآموزی میکروبیولوژی در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه آفاق فرصتی بی‌نظیر برای ورود به دنیای شگفت‌انگیز میکروب‌ها و کاربردهای آن‌ها در علوم پزشکی، آزمایشگاه های تحقیقاتی و صنعت می باشد.

در این دوره، شما با اصول علمی و فناوری‌های نوین  آشنا خواهید شد که به شما کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از نقش میکروارگانیسم‌ها در بهبود سلامت انسان و مطالعات صنعتی پیدا کنید.

در این دوره تخصصی شما با مباحث اصول ایمنی و رفتار در آزمایشگاه های زیستی و آشنایی با تجهیزات و ابزار مورد نیاز در آزمایشگاه های میکروبیولوژی آشنا خواهید شد.

در ادامه با محیط های کشت رایج در آزمایشگاه های میکروبیولوژی مانند محیط های کشت عمومی، غنی شده، انتخابی، افتراقی و اختصاصی Hشنا و در جهت آماده سازی و ساخت صحیح این محیط های کشت آموزش خواهید دید. سپس جهت استریلیزاسیون محیط ها و ابزار و مواد مورد نیاز در کارآموزی میکروبیولوژی با اصول صحیح بسته بندی مواد و ابزار و همچنین کار با دستگاه اتوکلاو را آموزش خواهید دید.

انواع کشت های رایج در میکروبیولوژی مانند کشت چندمرحله ای یا خطی، کشت چمنی، کشت سطحی یکنواخت، کشت آمیخته یا پورپلیت، کشت عمقی و کشت سطحی-عمقی در لوله ها در شرایط استریل به صورت کاملا اصولی و منطبق بر استانداردهای آزمایشگاهی در دوره های کارآموزی میکروبیولوژی آموزش و توسط کارآموز به صورت عملی انجام خواهد شد.

در ادامه دوره های کارآموزی میکروبیولوژی بعداز کشت باکتری های مختلف در محیط های کشت آماده سازی شده توسط  خود کارآموز به شناسایی سویه میکروبی و آنالیز محیط های کشت انتخابی افتراقی خواهیم پرداخت و  تست های بیوشیمیایی رایج در شناسایی سویه های میکروبی را آموزش خواهیم داد.

برای بررسی میزان مقاومت های آنتی بیوتیکی باکتریایی کارآموز با اصول و استانداردهای CLSI (clinical and laboratory standards institute)  آشنا شده و مباحثی چون آنتی بیوگرام به روش Kirby-Bauer، چاهک گذاری در آگار یا agar well diffusion method آموزش داده می شود.  

همچنین با آموزش روش Agar Well Diffusion Method یا روش چاهک گذاری در آگار درک صحیح استفاده از مواد سنتزی مانند انواع نانوذرات و داروها و همچنین بررسی اسانس ها و عصاره های گیاهی و انواع مواد شیمیایی را به دست می آورد.

با آموزش این تکنیک ها کارآموز می تواند در آزمایشگاه های بالینی و همچنین آزمایشگاه های تحقیقاتی به خوبی انواع تست های مقاومت باکتریایی بر روی انواع دارو ها و همچنین مواد سنتزی را انجام دهد.

روش  محاسبه میزان باکتری در نمونه ها با روش کلنی کانت میکروبی در طول دوره، به کارآموزان به صورت عملی آموزش داده میشود. این روش در صنعت هایی مانند صنعت کشاورزی، پزشکی، داروسازی و مواد غذایی بسیار کارامد و پرکاربرد می باشد.

همچنین در آزمایشگاه های تحقیقاتی جهت بررسی میزان خاصیت آنتی باکتریال روش CFU بسیار پرکاربرد و مرسوم می باشد. در طول دوره از روش تیمار، رقیق سازی و کشت های همچون پورپلیت  (Pour Plate) به صورت عملی و توسط کارhموز انجام خواهد شد.

در طی دوره کارآموزی میکروبیولوژی، همچنین تکنیک  (Most Probable Number) MPN که یکی از کاربردی ترین تکنیک های میکروبیولوژی آب می باشد آموزش داده خواهد شد. به واسطه این تست اندازه گیری کلی فورم های موجود در آب های آشامیدنی، استخر و … قابل اندازه گیری و گزارش می باشد.

کسب مهارت در این تکنیک نیاز صنعت و آزمایشگاه های میکروبیولوژِی مناطق آب و فاضلابی استان ها و همچنین پروژه های تحقیقاتی دانشجویی را می تواند پوشش دهد.

در ادامه آموزش تکنیک های تحقیقاتی و پزشکی کارآموزان با مبحث جذاب و کارامد بررسی غلظت  (Minimum Inhibitory Concentration) MIC و (Minimum Bactericidal Concentration) MBC  به طور کامل و اصولی آشنا خواهند شد.

با آموزش و یادگیری این تکنیک غلظت بازدارنده و کشنده تمامی مواد سنتزی مانند نانوذرات مختلف، عصاره و اسانس های گیاهی و داروهای مختلف را برای هر باکتری میتوان محاسبه نمود. طیف کاربردی این تکنیک شامل کاربرد در پزشکی، صنعت و آزمایشگاه های تحقیقاتی خواهد شد.

از دیگر تکنیک های آموزشی بررسی غلظت چکربورد (Checkerboard method) یعنی تاثیر همزمان داروها بر روی روند رشد باکتری ها می باشد. به واسطه این روش تاثیر همزمان داروها روی رشد ارگانیسم های مختلف و غلظت تاثیر گذار یا همان غلظت هم افزایی یا سینرژیسم (synergism) محاسبه خواهد شد.

سرفصل کارگاه میکروبیولوژی پزشکی.

• آموزش تهیه انواع محیط کشت در آزمایشگاه میکروبیولوژی
• آموزش روشهای استاندارد کشت بر روی محیط کشت های رایج
• آموزش رنگ آمیزی گرم و بررسی در میکروسکوپ
• تشخیص و جداسازی باکتری های گروه انتروباکتریاسه
• تشخیص و جداسازی کوکسی های گرم مثبت
• انجام تست های بیوشیمیایی (کاتالاز، اندول، MRVPو TSI, SIM)
• انجام تست مقاومت آنتی بیوتیکی به روش غلظت مهارکنندگی حداقل
• انجام تست مقاومت آنتی بیوتیکی به روش غلظت کشندگی حداقل
• مطالعه اثر هم افزایی مواد مختلف بر روی باکتری ها
• شمارش تعداد باکتریها به روش کلنی کانت
• آزمایش آب و فاضلاب به روش MPN
• تست کلر سنجی و PH در آب
• تست آنتی بیوگرام به روش های دیسک دفیوژن و چاهک گذاری آگار